Istanbul
De historie van Istanbul is erg rijk. Het vroegere Constantinopel was de hoofdstad van het Romeinse Rijk en het Ottomaanse Rijk. Met een rijkdom aan overblijfselen, zoals het Topkapi-paleis, de Blauwe Moskee en de Hagia Sophia.
Istanbul wordt voor het eerst in de geschiedenisboeken vermeld als Byzantium. De ontstaansgeschiedenis is echter niet helemaal helder, al is wel zeker dat de toenmalige bewoners bijvoorbeeld contact met de Oude Egyptenaren hebben gehad.
Orakel van Delphi
Volgens een Griekse legende werd deze van oorsprong Griekse stad in 667 voor Christus gesticht door een groep Megariërs. Na hulp van het orakel van Delphi vinden zij onder leiding van Byzas de ideale plek en noemen het Byzantium. De locatie is op het Europese deel van het huidige Istanbul.
Vanwege de strategische ligging is de stad wisselend inzet van sterke groei en grote oorlogen. Zo is Byzantium lange tijd een welvarende Griekse stadstaat totdat ze door de Macedoniërs bruut wordt veroverd. Enkele eeuwen later wordt hetzelfde Macedonië verslagen door de Romeinen. En blijft Byzantium een belangrijke stad in het Romeinse Rijk.
Maar het wordt ook de spil in een spel om de macht tussen de Romeinse rivalen Pescennius Niger en generaal Septimius Severus. Van 193 tot 195 na Christus belegeren ze de stad, die daarbij ernstig beschadigd raakt. Om daarna snel weer op te bloeien. Het bevolkingsaantal neemt weer toe en de handel zorgt voor rijkdom.
Uiteindelijk is het keizer Constantijn de Grote die Byzantium als hoofdstad van het Romeinse Rijk wil. Zeker door de bloeiende handel met het oosten is dit logisch. Vanaf 330 wordt de stad officieel Nova Roma genoemd, maar hij wordt bekend onder de naam Konstantinoupolis (wat Grieks is voor ‘stad van Constantijn’. Constantinopel is de nieuwe hoofdstad van het Rijk, hoewel Rome voorlopig haar politieke en economische privileges behoudt.
Een van de belangrijkste steden
Door de dood van Theodosius I wordt, in 395 na Christus, het westelijke deel van het rijk afgescheiden van het oostelijke deel. Het oostelijke deel staat tegenwoordig bekend als het Byzantijnse Rijk, soms wordt het ook wel het Oost-Romeinse Rijk genoemd. Constantinopel blijft de levensader, in de Middeleeuwen is het één van de belangrijkste steden ter wereld.
De vierde kruistocht zorgt voor de grootste plundering in de geschiedenis van Istanbul. In 1204 nemen de kruisvaarders talloze schatten mee terug naar onder meer Venetië. Talloze cultuurschatten worden vernietigd of omgesmolten. De stad raakt in verval, sociaal en vooral cultureel. Er zijn talloze verhalen bekend over kunstenaars en intellectuelen die naar Europa (vooral het huidige Italië) reizen en daar meehelpen de basis te leggen voor de Renaissance.
In 1453 veroveren de Turken onder leiding van sultan Mehmed II de stad. En wordt het prompt de hoofdstad van het Ottomaanse Rijk. Hierdoor bloeit de stad opnieuw op, met name door de handel. Al snel ontwikkelt de stad zich ook weer op cultureel gebied. Nieuwe moskeeën, als de beroemde Blauwe Moskee, verrijzen en vervallen Byzantijnse paleizen worden hersteld.
Als kroon op het werk wordt het Topkapi-paleis gebouwd, de zetel van de Ottomaanse heersers. Zij gebruiken als eerste de naam Islambol, wat Grieks is voor ‘naar de stad’. Het duurt nog tot 1930 voordat Istanbul de officiële naam werd.
En dat terwijl Istanbul niet eens meer de hoofdstad van Turkije is. Sinds 1923 is dit het veel onbekendere Ankara. Het doet een stad met zoveel historie en huidige rijkdom geen recht. Gelukkig zien veel toeristen wel de rijkdom van deze wereldstad in. Net als veel wetenschappers, die nog steeds op talloze plekken aan het graven zijn. Het is een schrale troost voor een stad die zoveel invloed op de wereldgeschiedenis had.